ބުނާނީ، ލިޔާނީ ދިވެހިބަހުން

ވީޑިއޯ: https://youtu.be/LwHWS0UeNdc

ލިޔުނީ: ފަތުޙުﷲ އަޙްމަދު (2019)

އަދުގެ ޒުވާނުން އެންމެ ފަސޭހަކަމާއެކު ކުރާ އެއްޝަކުވާކީ، ބުނާން ބޭނުންވާ ވާހަކައެއް ނުވަތަ ލިޔާން ބޭނުންވާ ވާހަކައެއް ދިވެހިބަހުން ފާޅުނުކުރެވޭ ކަމަށް ބުނެ ކުރާ ޝަކުވާތައް. ފާޅުކުރާން ބޭނުންވާ ޚިޔާލުތައް ފަސޭހައިން ބުނެވޭނެ ރީތި ބަސްކޮށާރެއް ދިވެހިބަހުގައި ނެތޭ ބުނެ ދައްކާ ވާހަކަތައް. މިއީ ހަގީގީ ވާހަކަތަކެއް ނޫން. ތިމާގެ ހިތަށް ވެރިވާ ކޮންމެ ޝުޢޫރެއް، ކޮންމެ ޚިޔާލެއް ފަސޭހަކަމާއެކު ފާޅުކުރާން، ދިވެހިބަހުން ފުރުޞަތު އޮވޭ. ލިޔާން ވިޔަސް ވާހަކަދައްކާން ވިޔަސްމެ.

ދިވެހިބަހަކީ ދިވެހިވެށްޓާ ގުޅޭ ހުރިހާ ކަމަކަށް ބޭނުންކުރާނެ ފުރިހަމަ ބަސްކޮށާރެއް ލިބިވާ ބަހެއް. ދިވެހިންގެ ދުވަހީ ދިރިއުޅުމުގައި ބޭނުންކުރާ އާލާތްތަކާއި ތަކެއްޗަށް ކިޔާނެ ނަންތައް ދިވެހިބަހުގައިވޭ. ދިވެހީންގެ އުޅުމާއި ގުޅުންތަކާއި މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގައި ކުރާ ކަންކަމަށް ބޭނުންކުރާނެ ލަފުޒުތައް ދިވެހިބަހުގައިވޭ. މަންޒަރުތަކާއި ހާދިސާތައް ސިފަކުރާން ބޭނުންކުރާނެ ނަންއިތުރާއި އިތުރާއި ނަމުގެ ލަފުޒުތައް ދިވެހިބަހުގައިވޭ. ހާދިސާތައް ކިޔައިދީ އިހުސާސްތަކާއި ޖަޒުބާތުތައް ހިލުވައިލާ، ދައްކާ ވާހަކަތަކުގައި އޮހުން ގަދަކުރުމަށް ބޭނުންކުރާން، ކަންއިތުރާއި ކަމުގެ ލަފުޒު ދިވެހިބަހުގައިވޭ.

2011 ވަނަ އަހަރު ޝާއިޢުކުރި ދިވެހިބަސް ފޮތަށް ނަޒަރު ހިންގާއިރު، އެ ފޮތުގައި، 20883 ނަމުގެ ލަފުޒު ހިމެނޭ ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވޭ. އަދި 1207 ނަންއިތުރާއި، 203 ކަންއިތުރާއި 330 އަކުރާއި، 636 ނަންއިތުރުގެ ނަން ހިމަނާފައިވޭ. އެހެންމެ، އެ ބަސްފޮތުގައި ޖުމުލަ 35117 ދިވެހި ލަފުޒު ހިމަނާފައިވޭ. ފާހަގަކޮށްލަން ޖެހޭ އަނެއް ކަމަކީ ދިވެހީންގެ ވާހަކަދެއްކުމުގައި ބޭނުންކުރާ ހުރިހާ ދިވެހި ލަފުޒެއް ދިވެހިބަސް ފޮތުގައި ނެތްކަން. މިދެންނެވި ހުރިހާ ލަފުޒެއް ބަސްފޮތުގައި ހިމެނުމުން އިސްވެ ދެންނެވުނު ބައިތަކަށް ފެތޭ ލަފުޒުގެ އަދަދުތައް އެތައް ގުނައެއް އިތުރުވާނެ ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ. ދިވެހިބަހުގައި ދިވެހި ލަފުޒު ނެތޭ ބުނެ ދައްކާ ވާހަކައަކީ އެއްވެސް ބުރަދަނެއް ނެތް ވާހަކަތަކެއް ކަން މިކަމުން ބުރުހާނުކޮށްދޭ.

މައްދިވެހިބަހުން ލިޔެފައި ހުންނަ ވާހަކަތަކާއި، މައްދިވެހި ބަހުން އުފައްދާފައިވާ ފިލްމުތަކާއި ލަވަތަކާއި ޅެންތައް ކިޔުމުންނާއި އަޑުއެހުމުން ޖަޒުބާތާއި އިހްސާސްތައް ކެކޭ. ބައެއް ފަހަރު ރޮއްވާލާ. އަނެއްބައި ފަހަރު ހެއްވާލާ. ހަމައެހެންމެ، ޤައުމީ ޝުޢޫރާއި ޙުއްބުލްވަޠަންގެ ރޫޙާއި ވަޠަނީ ލޯބި ހިތްތަކުގައި އާލާކޮށްލާ. މިދެންނެވި އިޙްސާސްތަކާއި ޝުޢޫރުތައް އުފަންވަނީ ދިވެހިބަހުގައި ހިމެނޭ ބަލާޣާތްތެރި، ރީތި ލަފުޒުތަކުގެ ސަބަބުން. ބަސްކޮށާރުގެ މޫރިތިކަމުން. މިކަމުން އެނގެނީ، ދިވެހީންގެ ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންވާ މިންވަރަށް ދިވެހި ލަފުޒު ނެތޭ ބުނެ ދައްކާ ވާހަކަތަކަކީ އެއްވެސް އަސާސެއް ނެތް ވާހަކަތަކެއް ކަން. އެއީ އެއްވެސް ބުރަދަނެއް ނެތް ބަހަނާތަކެއް ކަން.

މިއަހަރުގެ ދިވެހިބަހުގެ ދުވަހުގެ ޝިޢާރަކީ 'ބުނާނީ، ލިޔާނީ ދިވެހިބަހުން' މި ޝިއާރުން ބާރު އަޅަނީ ދިވެހިބަހުން މުއާމަލާތް ކުރެވޭން އޮތް ހަމަ ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި ދިވެހިބަހުން މުއާމަލާތާއި މުވާސަލާތު ކުރުން އިސްކުރުމަށް. ދިވެހިބަހުން ދިވެހީން ކުރާ މުއާމަލާތު އިތުރު ކުރުމުގެ މައްޗަށް. އޮފީސްތަކާއި ޔުނިވަރސިޓީތަކާއި ކޮލެޖުތަކާއި ސްކޫލު/މަދަރުސާތަކާއި އިޖުތިމާއީ މައިދާންތަކާއި ގޭތެރޭގެ މާހައުލާއި، ކުޅިވަރު އެކުވެނިތަކާއި މާސްމީޑިއާއި މީސްމީޑިއާގެ މަންސަތަކުގައި ސާފު ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދެއްކުމަށް ބާރުއެޅުމަށް. މަހާސަމާތަކާއި، މަހާސިންތާތަކާއި، ވިލީސިންތާތަކާއި، އިޖުލާސްތަކާއި މަސައްކަތު ބައްދަލުވުންތަކާއި އިޖުތިމާއީ އެއްވުންތަކުގައި ދިވެހިބަހަށް އިސްކަންދިނުމަށް. ދިވެހީންނާއި ގުޅުން އޮންނަ ހަމަކޮންމެ ކަމެއްގައި، ދިވެހީންގެ މަސްލަހަތު އޮންނަ މާހައުލެއްގައި ކުށެއްނެތި ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދެއްކުމަށް. އެފަދަ ކޮންމެ މުއާމަލާތެއްގައި ލިޔާން ޖެހޭ ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި ދިވެހީންގެ އަކުރު، ތާނައަކުރު އިސްކުރުމަށް.

ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކާއި ޒަމާނީ އާލަތްތަކަށް ކިޔާނެ ދިވެހި ލަފުޒުތައް ބަސްތޫރައިގެ އެހީގައި ސަރުކާރުން ގެންދަވަނީ  އާއްމުކުރައްވަމަކުން. ބަހަވީ ހަމަތަކަށް ފުރިހަމައަށް ފެތޭހެން ޒަމާނީ ކަންކަމާއި އާލަތްތަކަށް ލަފުޒުތައް ދަނީ އުފައްދަވަމުން. ބައެއް ފަރާތްތަކަށް އެ ލަފުޒުތައް ދަސްކުރުމާއި ބަލައިގަތުން ސިފަކުރެވެނީ އެއީ ވަރަށް އާދައިގެ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި. އަލަށް އުފަންކުރެވޭ ލަފުޒުތައް ބޭނުންކުރުމަކީ ތިމާގެ އަގު ވެއްޓިދާނެ ކަމެއް ކަމަށް ބައެއް މީހުންނަށް ގަބޫލުކުރެވޭ. މިއީ މުޅީން ކުށްހީއެއް. ބަސްވާރުންގެ ޚިޔާލުތަކާއި ރައުޔުތަކަށް އިހުތިރާމުކުރުމީ ހަމަ ކޮންމެ ދިވެއްސެއްގެ ވެސް ވާޖިބެއް.

ހަގީގަތުގައި ފަގީރުވެގެން މިއުޅެނީ ދިވެހިބަހެއް ނޫން. މަދުވެގެން މިއުޅެނީ ދިވެހި ލަފުޒުތަކެއް ނޫން. ދިވެހިބަހުން މޮށެއުޅެން އަޅުގަނޑުމެން ނުފަރިތައީ. މައްދިވެހި ބަހުން ވާހަކަދައްކާން އަޅުގަނޑުމެން ކޮށީ. ސާފު ދިވެހިބަހުން ލިޔާން އަޅުގަނޑުމެން ބީރައްޓެހީ. ބަހަވީ އާޖުފާޖު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ނޭނގެނީ. ދިވެހި ލަފުޒުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ބީރައްޓެހީ. ދިވެހިބަހަށް އަޅުގަނޑުމެން ނުކުޅެދެނީ. އެހެންވީމާ، ދިވެހިބަހުގެ ދުވަހެއް ފާހަގަކުރެވެމުންދާއިރު، އަޒުމަކަށް ހަދަންވީ، ދިވެހިބަހަށް ތިމާ ފައްކާވާން. ކުށެއްނެތް ސާފު ދިވެހި ބަހުން ވާހަކަދައްކާން. ބުނާނީ ވެސް ލިޔާނީ ވެސް، އަހަރެންގެ ބަހުންނޭ ބުނެ އަޑުއުފުލާން. އަހަރެންގެ ބަހަކީ ރީތި ދިވެހިބަސްކަމަށް ބުނެ އަހަރުމެންނީ ދިވެހިންކަމުގައި ބުނުން އެއީ ފަޚްރެއް ކަމުގައި ހަދާން. ޒަމާނަށް އަދާހަމަވަމުން އަންނަ ސުމޭކީ ވަސީލަތްތަކަށް ބޭނުންކުރާނެ އައު ލަފުޒުތައް ދަސްކޮށް ތިމާގެ ސިކުނޑީގެ ރަދީފު މުއްސަނދިކުރުން އެއީ ފަރުދީ ޒިންމާއެއް ކަމުގައި ހަދާން. ދިވެހިބަސް ދެމެހެއްޓުމަށް ޓަކައި ކުރެވެމުން އަންނަ މަސައްކަތްތަކުގައި ބަރަކާތް ލައްވާށި! ކުރިއަށް ދިވެހިބަސް ކުރިއަށް ދިވެހި ޤައުމު.

ނޯޓް: މިއީ ދިވެހިބަހުގެ ދުވަހުގެ މުނާސަބާތުގައި ވީޑިއޯ ތައްޔާރު ކުރުމަށް ލިޔެފައިވާ ރިޕޯޓެކެވެ.