އަޝްރަފު ޢަލީ: ދިވެހި އަދަބުގެ ލިލީ

 ބައޮގުރަފިކަލް ރިކައުންޓް

ލިޔުނީ: ފަތުޙުﷲ އަޙްމަދު (2021)

30 އޮގަސްޓު 1974ގައި ހުވަދު އަތޮޅު އުތުރުބުރީ ނިލަންދޫ ލިލީމާގެއަށް އުފަންވެ ވަޑައިގެންނެވި އަލްފާޟިލް އަޝްރަފު ޢަލީއަކީ ދިވެހިބަހަށް ޚިދުމަތް ކޮށްދެއްވުމުގެ ދާއިރާއިން، ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ޝަޚްޞިއްޔަތެވެ. ގަލަމީ ނަންފުޅެއްގެ ގޮތުގައި އަޝްރަފު ބޭނުންކުރައްވަނީ "އަލިމަސް"އެވެ. ދިވެހި އަދަބުގައި އެމަނިކުފާނު މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ "ލިލީ"ގެ ނަމުގައެވެ. 

ސްކޫލު ދައުރު ނިންމަވާލެއްވުމަށްފަހު، އަޝްރަފުވަނީ ދިވެހިބަސް ކިޔަވައިދެއްވުމުގެ ދާއިރާއިން ސަނަދު ހާސިލުކުރައްވާފައެވެ. ދިވެހި މުދައްރިސެއްގެ ވަޒީފާގައި އުޅުއްވަމުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީން 2009ވަނަ އަހަރު، އަޝްރަފުވަނީ ދިވެހިބަހުގެ ފުރަތަމަ ޑިގުރީ ހާސިލު ކުރައްވާފައެވެ. ޤައުމީ ބަހަށް އިސްކަންދިނުމުގެ ޤާނޫނު ވުޖޫދުވުމާއެކު، 2012ވަނަ އަހަރު އެކުލަވާލެއްވި ދިވެހިބަހުގެ އެކަޑެމީގެ ރައީސްގެ މަގާމާއެކު ބަހުގެ ޚިދުމަތަށް އަޝްރަފު ނިކުމެވަޑައިގަތެވެ.

ލިޔުންތެރިންގެ ގުޅުމުން ފާހަގަކުރައްވަމުން ގެންދެވި ދިވެހިބަހުގެ ދުވަސްކަމަށްވާ 14 އެޕްރީލް، އެއީ ދިވެހިބަހުގެ ދުވަހުގެ ގޮތުގައި ރަސްމީކޮށް ހަމަޖައްސަވާ 2014ވަނަ އަހަރު އެ ދުވަސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ފާހަގަކުރެއްވުމަށް ފެށްޓެވުމުގައި އިސްވެ އަޝްރަފު މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ.

ވާހަކަދެއްކުމާއި ލިޔުންތެރިކަމުގެ މުބާރާތްތަކުގައި އަތޮޅުތަކުގެ ދަރިވަރުންނާއި އާއްމުންނަށް ރަށުގައި ތިބެގެން ފަސޭހައިން ބައިވެރިވެވޭނެ އިންތިޒާމުތައް ހަމަޖައްސަވައި އަދަބީ މުބާރާތްތައް ފުޅާކުރެއްވީ އަޝްރަފުގެ ޒައާމަތުގައެވެ. މީގެއިތުރުން، ދިވެހި ލަފުޒުތައް އިތުރުކުރެއްވުމަށް، 2014 ވަނަ އަހަރު ބަސްތޫރަ ވުޖޫދުކުރައްވާ އާއްމު ކުރެއްވުމުގައި އަޝްރަފުގެ އިސްނެންގެވުން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.   

2016ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީން ދިވެހިބަހާއި ސަގާފަތުގެ ދާއިރާއިން މާސްޓަރ ޑިގުރީ ހާސިލުކުރެއްވިއެވެ. ބަހާއި އަދަބާ ގުޅުންހުރި މައުޟޫއުތަކަށް އަޝްރަފު ގެންދަވަނީ ލިޔުއްވަމުންނެވެ. އިޖުތިމާއީ، ބަހަވީ، ސަގާފީ އަދި ފަލްސަފީ ދާއިރާތަކުން ޅެން ހައްދަވައެވެ. ވަޒަންބަހުރުވައިގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން ޅެމާއި ރައިވާއި ލަވަ ހައްދަވާ އާއްމުންނަށް ހިއްސާކުރައްވައެވެ. އަޝްރަފަކީ މޫރިތިވި ދިވެހިބަހުން ވާހަކަފުޅު ބައްޓަންކުރައްވާ ހުނަރުވެރި ވާހަކަދެއްކުންތެރިއެކެވެ.

މީސްމީޑިއާގެ މަންސަތައްކަމަށްވާ ފޭސްބުކާއި ޓުވިޓަރގައި ތާނަ އަކުރުން ލިޔުއްވާ އެކަމަށް ބާރުއަޅުއްވާ އަޝްރަފު ގެންދަވަނީ ކެންޕެއިން ކުރައްވަމުންނެވެ. ބަހުގެ ޚިދުމަތްތެރީންގެ އަގުވަޒަން ކުރެއްވުމަށް 2017ވަނަ އަހަރު 'އެކަޑަމީ އިނާމު' ދެއްވަން ފެށްޓެވީ އަޝްރަފުގެ އިސްނެންގެވުމާ ވެސް އެކުގައެވެ. ބަހުގެ ދާއިރާއަށް އަޝްރަފު ކޮށްދެއްވާ ޚިދުމަތްތަކުގެ އަގުވަޒަންކުރައްވާ ދެކުނު އޭޝިޔާގެ ލިޔުންތެރީންނާއި އަދަބިއްޔާތާ ބެހޭ ޖަމިއްޔާގެ ފަރާތުންދެއްވާ ލިޓްރަރީ އެވޯޑު، 2019 ވަނަ އަހަރު ލިބިވަޑައިގަތެވެ.

ދިވެހިބަހުގެ ޤަވާއިދު މުރާޖާކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތްޕުޅު ފަށްޓަވާ ޤަވާއިދު ކޮމެޓީ އެކުލަވާލެއްވުމުގެ މަސައްކަތް ފަށްޓަވާދެއްވާ، 2020ވަނަ 'ދިވެހިބަހުގެ ޤަވާއިދުގައި ނަން' މުރާޖާކޮށް ނެރުއްވީ އަޝްރަފު އެކަޑަމީގެ ރައީސްކަމުގައި ހުންނެވި ދުވަސްވަރުއެވެ. މީގެއިތުރުން، ދިވެހިބަސް ޒަމާނީ ފަންނިއްޔާތައް އަދާހަމަކުރުމަށް "އިއްވި ލިޔަނި، ލިޔަނި އިއްވި"، "ބަސްދާރު" އަދި ބަސްފޮތުގެ އޮންލައިން އައު އިސްދާރެއް ވެސް ނެރުއްވީ އަޝްރަފު އެކަޑަމީގެ ރައީސްކަމުގައި ހުންނަވައިގެން ކުރެއްވި މަސައްކަތްތަކުންނެވެ. 2017 –2021 އޮގަސްޓު 7ގެ ނިޔަލަށް ކުރިއަށް ދިޔަ ދިވެހިބަހުގެ އެކަޑަމީގެ ދެވަނަ ދައުރުގެ ރައީސްގެ މަގާމު ފުރުއްވި އަޝްރަފު ދިވެހިބަހާއި އަދަބުގައި ފާހަގަވެފައި ވަނީ "ލިލީ"ގެ ނަމުގައެވެ. އެކަޑަމީގެ ރައީސްގެ މަގާމުގައި ހުންނެވި ދުވަސްވަރު ބަސްވާރުންނާއި ޅެންވެރީންނާއި ބަހުގެ ފަންނުވެރިންނާއި ބަސްދެކެ ލޯބިވާ ޒުވާނުންގެ ތާއިދާއި ލޯބި ހޯއްދެވިއެވެ. 

އަޝްރަފު ޢަލީއަކީ ދިވެހިބަހަށް ވިޔަ ނުކުރެވޭފަދަ ގިނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވި ހުނަރުވެރި އަދީބެކެވެ.

                      **************

ނޯޓު: މިއީ ގްރޭޑް 10ގެ ދަރިވަރުންގެ ފެންވަރަށް، އިމްތިހާނު ކުރެވޭ މިންގަނޑަށް އެކުލަވާލައިފައިވާ ބައޮގުރަފިކަލް ރިކައުންޓެކެވެ.

މި ރިކައުންޓްގައި އަލިއަޅުވާލާފައިވާނީ ދިވެހި ބަހުގެ އެކަޑަމީގެ ރައީސްކަން ކުރެއްވި އަޝްރަފު ޢަލީގެ ވިޔަ ނުކުރެވޭ ޚިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން ހަމަ އެކަނި ބަހާއި އަދަބިއްޔާތަށް ކޮށްދެއްވާފައިވާ މުހިއްމު ޚިދުމަތްތަކުން ބައެއް ޚިދުމަތްތަކަށެވެ. ރިކައުންޓުގައި ލިޔާނީ ނިމުނު ކަމުގެ ޒަމާނުގެ ގޮތުގައި ކަމަށް ވިޔަސް މިއަދު ވެސް އަޝްރަފު ގެންދަވަނީ ދިވެހި ބަހާއި އަދަބިއްޔާތަށް ޚިދުމަތްކުރައްވަމުން ކަމަށްވާތީ ބައެއް ޚިދުމަތްތައް ލިޔުނު އިރު ނިމުނު ކަމުގެ ޒަމާނަށް ނުފެތެނޭހެން ހުންނާނެ ކަން ސަމާލުކަމަށް ހިއްސާކުރީމެވެ.